2004 (1) - 16 januari - Antwerpen, meer forten

Antwerpen

Mijn nieuwgierigheid naar de nog niet bezochte forten rond Antwerpen moest bevredigd worden, dus reed ik zondagsmorgens vroeg naar Antwerpen. Onderweg de mazzel hebbend dat net het WK-sprint (schaatsen) in Nagano verreden werd en gewonnen werd door Erben Wennemars en Marianne Timmer. Deze beschrijving is meer een samenvatting. De volledige route die alle forten aandoet (inclusief foto's en routeaanwijzingen) staat op de pagina van Route V. Deze trip was meer een eerste verkenning en volgt de forten met de klok mee.

Om 8.15 stond ik al bij het eerste fort, Fort Stabroek. Gelegen vlak aan de Nederlandse grens en in het zicht van de oprukkende Antwerpse haven. Nog in de schemering zag het er goed geconserveerd uit. Het is dan ook privé-bezit en het leek wel of er bewoning was in het fort. De gracht is gevuld met water en daarvan maken de eenden misbruik. Het wordt ook nog steeds gebruikt om te schieten. Niet vanuit of erop maar recreatieschieten, paintball.

Via o.a. de N11 langs vele bunkers naar Fort Ertbrand, het meest noordelijk gelegen fort. Dit is nu een wandelgebied in de bossen. Het fort ligt verscholen achter een hek en een dichte coniferenheg. Er is weinig van te zien. Misschien iets voor een nader onderzoek.

Net zoals in Luik liggen de forten uit eind 19e eeuw nu zowat allemaal aan de rand van de stad. Daarom door een villawijk tot bij Fort Brasschaat gereden.Ook dit fort is nu gelegen in een natuurterrein en is onderdeel van een militair complex. Er is geen poort, maar de brug naar de ingang is helaas weggehaald. Ook hier is nader onderzoek gewenst, want misschien is er elders een ingang tot het fort.

In een ander militair domein, ditmaal goed beveiligd met hekken en wachthuisjes, ligt Fort Schoten. Het is aan het oog onttrokken door gebouwen en bos.

Langs fraaie staaltjes van suburbane 20e eeuwse architectuur kwam ik dan uit bij één van de meets vreemde forten, Fort 's Gravenwezel. De ingang is gelegen aan een zandpad en naast en op het fort zijn allerlei huizen, recreatiewoninkjes, schuurtjes en andere bouwsels gebouwd. Ook kan er (net als Fort Broechem en St Katelijne Waver) gevist worden in de gracht. Het oogt zeer rommelig. Het fort zelf (of wat er van over is) is niet toegankelijk. Er vlak naast ligt restaurant Loze Visser.

De weg naar het volgende fort is als het nat is, wat minder toegankelijk, maar uiteindelijk komt deze uit bij Fort Oelegem. In de toegangspoort hangt een plaquette ter herinnering aan een gesneuvelde kannonier. In het fort is nu een vleermuizenkolonie gevestigd, waardoor deze niet toegankelijk is, behoudens tijdens speciale vleermuizenavonden.

Volgende stop is Fort Broechem. Deze, en de volgende forten liggen wat verder buiten de stad in landelijke gebieden. Over de oude steenweg nader ik het fort tot aan de gracht en de ingang. Op het eerste gezicht ook weer goed bewaard, maar niet toegankelijk.

Laatste in de rij voor vandaag is Fort Kessel. Deze vertoont grote gelijkenis qua ligging en uiterlijk met de vorige. Daarna de thuisreis weer aangevangen en binnen de 3 uur was ik weer thuis.

Copyright Bas Sjoerts 2005-2020      E-mail b.sjoerts@gmail.com